top of page
Πως έφτασε η Κέρκυρα ως εδώ;

Γράφει ο Γιάννης Βραδής, Υποψ. Δημοτικός Σύμβουλος με την παράταξη “Πρώτα η Κέρκυρα”. Το νόημα του άρθρου είναι προϊόν συζήτησης μεταξύ του συγγράφοντος και εξέχοντος μέλους της Κερκυραϊκής επιστημονικής κοινότητας.

 

Η Κέρκυρα κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει περιέλθει σε μία κατάσταση απαξίωσης εκφάνσεις της οποίας αποτελούν τα πολυποίκιλα προβλήματα που εμφανίζονται στο νησί. Μπορεί χωρίς υπερβολή του λόγου να λεχθεί ότι η Κέρκυρα βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης. Γιατί όμως;

  • Η Ελληνική πολιτεία από τη μία πλευρά συστηματικά υποβαθμίζει την Κέρκυρα αφαιρώντας διοικητικές αρμοδιότητες και μη υλοποιώντας έργα βασικών υποδομών.

  • Η τοπική αυτοδιοίκηση, από την άλλη πλευρά, τόσο σε Περιφερειακό, όσο και σε Δημοτικό επίπεδο, έρμαιο κομματικών ή άλλων συμφερόντων, είναι διαχρονικά ανεπαρκής και ανίκανη να διαχειριστεί τα θέματα του νησιού και να διεκδικήσει από την κεντρική κυβέρνηση.

  • Η τοπική κοινωνία τέλος δεν πετυχαίνει να οργανωθεί σε ικανοποιητικό βαθμό ώστε να υποκαταστήσει μερικά τις τοπικές αρχές, αλλά και δεν κατορθώνει να σταθεί επαρκώς στο ύψος που αρμόζει σε μία κοινωνία που κατοικεί στο νησί της Κέρκυρας.

Με μία περισσότερο ποιητική προσέγγιση, η μεταδιδακτορική κυρίως πορεία της Κέρκυρας μοιάζει με την πορεία του συμβόλου της, της απηδάλου νεώς, με πλήρωμα και κωπηλάτες σε ύπνωση. Το νησί και οι κάτοικοί του φαίνεται να παρασύρονται από τους κατά καιρούς ανέμους, τα κύματα και τα ρεύματα χωρίς να υπάρχει ένας προορισμός και ένα σχέδιο πλεύσης, χωρίς να υπάρχει ένας αφυπνισμένος καπετάνιος και ένα ενεργό πλήρωμα. Τα διάφορα μικρά και μεγάλα οικονομικά, πολιτικά και εξω-κερκυραϊκά τοπικιστικά συμφέροντα παρασύρουν την απήδαλο ναύν σε άγνωστες πορείες, πότε σε ταραγμένες θάλασσες, πότε σε αβαθή νερά και πότε σε βραχώδεις ακτές. Παρόλα αυτά όμως το πλήρωμα συνεχίζει συστηματικά να καθεύδει.

 

Αυτομάτως γεννιούνται δύο ερωτήματα:

 

  • Γιατί η Κέρκυρα έχασε τον έλεγχο της πορείας της;

  • Γιατί οι κάτοικοι δεν αφυπνίζονται και δεν αντιδρούν;

 

Για να απαντηθούν τα παραπάνω ερωτήματα και πόσο μάλλον για να επανέλθει η Κέρκυρα στην κανονικότητα είναι απαραίτητο να εντοπιστούν οι γενεσιουργές αιτίες της κρίσης και αυτές να αντιμετωπιστούν με τις κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες.

 

Ιστορική προσέγγιση

Ένας τόπος κατά την πορεία του στο χρόνο στηρίζει κάθε βήμα του προς στο μέλλον πάνω στο παρόν και στο παρελθόν με αποτέλεσμα η πορεία να έχει συνέχεια και κάθε χρονική στιγμή να έχει γενεσιουργές αναφορές στο παρελθόν. Η πορεία όμως εξαρτάται επίσης από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. Όταν αυτοί ασκούν ήπιες πιέσεις η εξελικτική πορεία παρουσιάζεται ομαλή, στην περίπτωση όμως των ισχυρών και βίαιων πιέσεων η κανονικότητα διαταράσσεται και η πορεία αποκτάει ασυνέχεια. Στην περίπτωση της Κέρκυρας υπήρξαν τρία χρονικά σημεία στα τελευταία 150 περίπου χρόνια της ιστορίας της που εξωγενείς κυρίως παράγοντες διατάραξαν την κανονικότητα και δημιούργησαν ασυνέχειες οι οποίες αποτελούν και τις βασικές γενεσιουργές αιτίες της Κερκυραϊκής κρίσης:

  • Ένωση της Ιονίου Πολιτείας με το Βασίλειο της Ελλάδας.

  • Βομβαρδισμός της Κέρκυρας και σεισμοί στα νότια Ιόνια νησιά.

  • Εκρηκτική τουριστική ανάπτυξη κατά την δεκαετία του 80.

Η ένωση με την Ελλάδα έφερε ένα πολιτισμικό σοκ στην Κέρκυρα η οποία από κομμάτι της Δύσης για τους τελευταίους επτά αιώνες βρέθηκε να είναι πλέον κομμάτι της Ανατολής. Η γυμνωμένη, μετά την ένωση, από εκπαιδευτικό σύστημα και θεσμούς πόλη της Κέρκυρας βρέθηκε από πρωτεύουσα κράτους της Βρετανικής Αυτοκρατορίας να είναι μία ακριτική πόλη ενός καθυστερημένου κράτους. Τα Επτάνησα εντάχθηκαν στην Ελλάδα ως νομοί και όχι ως μία οντότητα καταργώντας έτσι τις μεταξύ τους συνέργειες. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν μία πρώτη φυγή σημαντικού ανθρώπινου κεφαλαίου από τα Επτάνησα γενικότερα και από την Κέρκυρα ειδικότερα και κατάρρευση υφισταμένων θεσμών. Το σοκ όμως της επαφής Ανατολής και Δύσης ήταν αμφίδρομο, οι Οθωμανικού ιστορικού υποβάθρου Ελληνικές κοινωνίες αναγνώρισαν ως ξένο τον Επτανησιακό πολιτισμό και συνειδητά ή ασυνείδητα τα Επτάνησα ως μη αφομοιώσιμες περιοχές. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι διαχρονικές Επτανησιακές πολιτικές του Ελληνικού κράτους να είναι δυσμενείς και απαξιωτικές.

Ο Γερμανικός βομβαρδισμός της πόλης της Κέρκυρας το 1943 και οι σεισμοί του 1953 στα νοτιότερα νησιά ήταν καταλυτικοί για την ιστορία του τόπου, καθώς είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της βιομηχανίας και γενικότερα της οικονομίας των νησιών, την καταστροφή πολιτιστικών υποδομών και τη δεύτερη μεγάλη φυγή σημαντικού ανθρωπίνου κεφαλαίου στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν πολλά άτομα της ανώτερης αστικής τάξης με υψηλό μορφωτικό και εισοδηματικό επίπεδο. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν τα Επτάνησα στο σύνολο να χάσουν την παραγωγική τους βάση, τις υποδομές τους και το καλύτερο τμήμα του ανθρώπινου κεφαλαίου τους – φορέα της Επτανησιακής αστικής κουλτούρας.

 

Η τουριστική ανάπτυξη της Κέρκυρας στην δεκαετία του 80 ήταν απότομη και ασυντόνιστη. Μέσα σε λίγα χρόνια ο παραδοσιακός αγροτικός πληθυσμός της υπαίθρου ασχολήθηκε με τον τριτογενή τομέα χωρίς στήριξη και χωρίς εκπαίδευση. Τα χιλιάδες τουριστικά καταλύματα που κατασκευάστηκαν κάλυπταν τις βραχυχρόνιες ανάγκες τουριστικών οργανισμών, οι οποίοι μάλιστα τα χρηματοδότησαν, η έλλειψη όμως χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ακαλαίσθητων τουριστικών οικισμών και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Η απότομη οικονομική ανάπτυξη της υπαίθρου η οποία δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη ανάπτυξη πνευματικών και πολιτιστικών υποδομών είχε ως αποτέλεσμα την απόκλιση του πληθυσμού από τον πολιτισμό του και τη μίμηση μικροαστικών Αθηναϊκών προτύπων, τότε εμφανίστηκε ο νεοπλουτισμός. Το κερκυραϊκό φαγητό στα εστιατόρια αντικαταστάθηκε από πιάτα της Ανατολής, η Επτανησιακή μουσική και διασκέδαση αντικαταστάθηκαν από Zorba the Greek και από σπάσιμο πιάτων. Σιγά σιγά τα στοιχεία τα οποία παλιότερα έφερναν τον υψηλό τουρισμό στην Κέρκυρα έπεσαν στη λήθη και το νησί προσέφερε πλέον κακέκτυπα προϊόντα ενός άλλου πολιτισμού.

Αποτέλεσμα: Κατά τις αρχές της δεκαετίας του 90 ο συνδυασμός εύκολου και χωρίς προσπάθεια πλουτισμού, νεοπλουτισμού, φθοράς της αστικής τάξης, απροθυμίας στην καλύτερη περίπτωση, των κυβερνήσεων να επενδύσουν σε υποδομές, εκπαιδευτικά ιδρύματα και πολιτισμό δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μίγμα το οποίο έδωσε την τελική βίαιη ώθηση στην Κέρκυρα, την εξέτρεψε από την πορεία της και θεμελίωσε την ‘Κερκυραϊκή κρίση’. Η τελευταία καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των δραστηριοτήτων, όπως το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την πολιτική. Η πολιτική ως έννοια και πράξη έχει υποβαθμιστεί στην Κέρκυρα περισσότερο από αλλού, σε σημείο μάλιστα που άξιοι άνθρωποι αποφεύγουν να ασχοληθούν με τα κοινά αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Τα πολιτικά σχήματα στη συντριπτική τους πλειοψηφία ή είναι κομματικά εξαρτημένα, οπότε ο λόγος του κόμματος υπερισχύει του λόγου του λαού και της λογικής, ή δεν πείθουν επειδή είτε έχουν δείξει κακό ‘δείγμα γραφής’, ή δεν φαίνεται να έχουν την κατάλληλη στελέχωση και δυναμική. Γενικά λοιπόν η απαξίωση της πολιτικής και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους πολιτευόμενους δημιουργούν μία αίσθηση ηττοπάθειας και είναι οι βασικές παράμετροι που κρατούν τους πολίτες σε ύπνωση.

Συμπερασματικά, από την παραπάνω ανάλυση προκύπτει ότι οι ειδικές γενεσιουργές αιτίες της "Κερκυραϊκής κρίσης" είναι:

  • Η δυσμενής αντιμετώπιση των Επτανήσων από την Ελληνική πολιτεία και η εμπλοκή των εθνικών κομμάτων στην τοπική πολιτική

  • Η κατάπτωση και απαξίωση του Κερκυραϊκού πολιτισμού από τους ίδιους τους Κερκυραίους και ο νεοπλουτισμός

  • Η στρεβλή οικονομική ανάπτυξη και ο εύκολος πλουτισμός

  • Η ηττοπάθεια

Τι πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστεί η κρίση:

Οι Κερκυραίοι πολίτες οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να υφίστανται τις συνέπειες της κακοδιαχείρισης του νησιού, αγανακτούν, επιζητούν κάτι καλύτερο για τον τόπο που αγαπούν και αρκετοί τολμούν να ονειρεύονται. Για να πραγματοποιηθούν αυτά τα όνειρα χρειάζονται άνθρωποι που αγαπούν την Κέρκυρα, ανεξάρτητοι από κόμματα και συμφέροντα, ανιδιοτελείς, άνθρωποι με πολιτική πείρα και επιστημονική επάρκεια. Άνθρωποι οι οποίοι θα αναλύσουν και θα αντιμετωπίσουν ένα προς ένα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος. Καθώς όμως ο Homo Universalis της Αναγέννησης είναι μάλλον ουτοπικός και κανείς δεν συγκεντρώνει όλες τις απαραίτητες γνώσεις και ικανότητες, απαιτείται η συνεργασία των ατόμων κάτω από την ομπρέλα μίας ομάδας δομημένης σύμφωνα με τα σύγχρονα συστήματα διαχείρισης. Η ομάδα αυτή πρέπει να αφουγκράζεταιι την κοινωνία και να στοιχειοθετεί το Κερκυραϊκό όραμα. Η ομάδα αυτή πρέπει να είναι ανεξάρτητη από τους κεντρικούς κομματικούς μηχανισμούς της Αθήνας και άσχετη με τις παρατάξεις οι οποίες είτε διαχειρίστηκαν εξουσία στο Δήμο είτε άσκησαν αναιμική αντιπολίτευση κατά τα τελευταία χρόνια. Η ομάδα αυτή πρέπει να έχει δυναμικά στελέχη τα οποία με αποφασιστικότητα θα προωθήσουν τα Κερκυραϊκά συμφέροντα. Η ομάδα αυτή έχει συσταθεί, έχει ήδη κάνει πολλές δημιουργικές παρεμβάσεις, η ομάδα αυτή είναι η “Πρώτα η Κέρκυρα”.

Περιβάλλον, Κέρκυρα και Πολιτική

Γράφει ο Γιάννης Βραδής, Υποψ. Δημοτικός Σύμβουλος με την παράταξη “Πρώτα η Κέρκυρα”.

...Κι έτσι, Αφροδίτη των νησιών, με κρίνο

και ρόδο πλουμιστή, γιομάτη γλύκες,

Κέρκυρα, απ’ του Ουρανού το αίμα εβγήκες

 

Έτσι τελειώνει ο Λορέντζος Μαβίλης το σονέτο του για την γέννηση του νησιού μας, ένα από τα σονέτα με τα οποία ύμνησε την ομορφιά της Κέρκυρας. Το ήπιο κλίμα, η βροχή, η θάλασσα, ο δυνατός ήλιος μαζί με το πέρασμα του ανθρώπου έπλασαν ένα τόπο που ταλαντεύεται μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Το περιβάλλον της Κέρκυρας μαζί με τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε από τους κατοίκους, απόρροια και αυτός της αλληλεπίδρασης ιστορίας και περιβάλλοντος, συνθέτουν ένα μοναδικό μνημείο. Αυτό το μνημείο καλούμαστε οι σημερινοί Κερκυραίοι να διαχειριστούμε.

 

Ο χρόνος πότε έχει επουλωτικό άγγιγμα και πότε διαβρωτικό, η έντονη μεταπολεμική τουριστική και οικιστική ανάπτυξη έφερε εμφανή πλήγματα στο νησί με καταστροφή του τοπίου ιδιαίτερα στις παραθαλάσσιες περιοχές, αλλά και όχι τόσο εμφανή με μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, των υδάτινων όγκων και της θάλασσας.

 

Αυτό λοιπόν το μνημείο περιβάλλοντος και πολιτισμού εμείς οι ίδιοι οι Κερκυραίοι, εμείς που αποτελούμε αναπόσπαστο κομμάτι του, εμείς καθημερινά το υποβαθμίζουμε. Η ευθύνη είναι ακέραια δική μας και είναι συλλογική. Η ευθύνη είναι δική μας γιατί οι ίδιοι ως άτομα δεν σεβόμαστε την Κέρκυρα, οι ίδιοι την πληγώνουμε. Η ευθύνη όμως είναι δική μας και γιατί διαχρονικά κάνουμε λάθος επιλογές, γιατί με την ψήφο μας επιλέγουμε αυτόν που το κόμμα ορίζει, αυτόν που θα υπηρετήσει το κόμμα και τους παρατρεχάμενους του. Η ευθύνη είναι δική μας γιατί το κριτήριο μας στις εκλογές δεν βασίζεται στην αξιοκρατία, αλλά στην εγγύτητα. Αντί δηλαδή να ψηφίσουμε τον πολλά υποσχόμενο άγνωστο ψηφίζουμε τον ανίκανο εξάδελφο. Η ευθύνη είναι δική μας γιατί ψηφίζουμε χωρίς να ενημερωθούμε έχοντας και εάν, μόνο μία επιφανειακή γνώση των θεμάτων και των προτάσεων. Η ευθύνη είναι δική μας γιατί αντί να επιλέξουμε ως κοινωνία τον καλύτερο και αυτόν να αναδείξουμε μοιράζουμε τις ψήφους μας στις μετριότητες. Εμείς οι σημερινοί κάτοικοι του νησιού είμαστε υπόλογοι στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας και σε όλες τις ερχόμενες γενιές για την βλάβη που προκαλούμε. Το μνημείο Κέρκυρα είναι πολύ μεγαλύτερο από τις εφήμερες ζωές μας και αυτό το μνημείο του οποίου είμαστε κομμάτι πρέπει να αγκαλιάσουμε και να περισώσουμε.  

 

Πόσο όμως εύκολο είναι όχι μόνο να διαφυλάξεις το περιβάλλον, αλλά και να αποκαταστήσεις τις βλάβες που έχει υποστεί; Δεν είναι εύκολο και όποιος υπόσχεται θαύματα ψεύδεται ή δεν γνωρίζει. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι ένα θέμα πολυδιάστατο και βαθιά επιστημονικό. Είναι ένα θέμα του οποίου η προσέγγιση πρέπει να είναι ολιστική. Επιστήμη, κοινωνία, οικονομία, πολιτισμός, παιδεία, και άλλοι τομείς πρέπει να εμπλακούν για να υπάρχει θετική έκβαση της προσπάθειας. Σε διαφορετική περίπτωση και ιδιαίτερα εάν αδαείς αναλάβουν την λήψη των σχετικών αποφάσεων υπάρχει κίνδυνος να γίνουν τραγικά και δύσκολα αναστρέψιμα λάθη.

 

Στην Κέρκυρα οι προηγούμενες δημοτικές αρχές αγνόησαν παντελώς το περιβάλλον. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι με απορρίμματα, ο ΧΥΤΑ Τεμπλονίου είναι κορεσμένος με τα συσσωρευμένα απορρίμματα να μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και το γειτονικό οικοσύστημα λιμνών. Στη Σπηλιά τα λύματα ρέουν ακατέργαστα στη θάλασσα και οι βιολογικοί καθαρισμοί στην καλύτερη περίπτωση λειτουργούν οριακά. Οι ίδιοι άνθρωποι που δημιούργησαν το πρόβλημα αντί να ζητήσουν συγγνώμη και να αποσυρθούν στη λήθη προσπαθούν εναγωνίως να μας πείσουν ότι θα το λύσουν. Εάν όμως εκλεγούν και πάλι τα ίδια συμφέροντα που εξυπηρετούσαν τότε θα συνεχίσουν να εξυπηρετούν, είτε αυτά είναι κομματικά, είτε οτιδήποτε άλλο.

 

Είναι αδιανόητο, με την Κέρκυρα ευρισκόμενη στην μεγαλύτερη ίσως περιβαλλοντική κρίση που έχει γνωρίσει, πολίτες να σκέφτονται να ψηφίσουν πρώην δημάρχους, πρώην αναιμικές αντιπολιτεύσεις, όλοι υποχείρια κομμάτων που κατέστρεψαν την Ελλάδα και συστηματικά καταστρέφουν για χρόνια τώρα την Κέρκυρα. Είναι αδιανόητο οι πολίτες να σκέφτονται να ψηφίσουν μικρές άπειρες ομάδες που προσπαθούν να εξασφαλίσουν μία θέση στο Δημοτικό Συμβούλιο. Οι Κερκυραίοι πολίτες πρέπει να σκεφτούμε έξυπνα, πρέπει να σκεφτούμε τον τόπο μας, πρέπει να σκεφτούμε το μέλλον μας, πρέπει να επιλέξουμε την καλύτερη, ανεξάρτητη καθαρά Κερκυραϊκή ομάδα και συσπειρωμένοι όλοι αυτήν να ψηφίσουμε. Η ομάδα αυτή υπάρχει, είναι η “Πρώτα η Κέρκυρα”.

  • LinkedIn Social Icon
  • facebook-square
bottom of page