top of page
Γιατί κατέπεσε η Κέρκυρα;

Ιστορική προσέγγιση

Ένας τόπος κατά την πορεία του στο χρόνο στηρίζει κάθε βήμα του προς στο μέλλον επάνω στο παρόν και στο παρελθόν με αποτέλεσμα η πορεία να έχει συνέχεια και κάθε χρονική στιγμή να έχει γενεσιουργούς αναφορές στο παρελθόν. Η πορεία όμως εξαρτάται επίσης από ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες. Όταν αυτοί ασκούν ήπιες πιέσεις η εξελικτική πορεία παρουσιάζεται ομαλή, στην περίπτωση όμως των ισχυρών και βίαιων πιέσεων η κανονικότητα διαταράσσεται και η πορεία αποκτάει ασυνέχεια. Στην περίπτωση της Κέρκυρας υπήρξαν τρία χρονικά σημεία στα τελευταία 150 περίπου χρόνια της ιστορίας της που εξωγενείς κυρίως παράγοντες διατάραξαν την κανονικότητα και δημιούργησαν ασυνέχειες οι οποίες αποτελούν και τις βασικές γενεσιουργούς αιτίες της Κερκυραϊκής κρίσης:

  • Ένωση της Ιονίου Πολιτείας με το Βασίλειο της Ελλάδας.

  • Βομβαρδισμός της Κέρκυρας και σεισμοί στα νότια Ιόνια νησιά.

  • Εκρηκτική τουριστική ανάπτυξη κατά την δεκαετία του 80.

Η ένωση με την Ελλάδα έφερε ένα πολιτισμικό σοκ στην Κέρκυρα η οποία από κομμάτι της Δύσης για τους τελευταίους επτά αιώνες βρέθηκε να είναι πλέον κομμάτι της Ανατολής. Η γυμνωμένη, μετά την ένωση, από εκπαιδευτικό σύστημα και θεσμούς πόλη της Κέρκυρας βρέθηκε από πρωτεύουσα κράτους της Βρετανικής Αυτοκρατορίας να είναι μία ακριτική πόλη ενός σχετικά καθυστερημένου κράτους. Τα Επτάνησα εντάχθηκαν στην Ελλάδα ως νομοί και όχι ως μία οντότητα καταργώντας έτσι τις μεταξύ τους συνέργειες. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν μία πρώτη φυγή σημαντικού ανθρώπινου κεφαλαίου από τα Επτάνησα γενικότερα και από την Κέρκυρα ειδικότερα και κατάρρευση υφισταμένων θεσμών. Το σοκ όμως της επαφής Ανατολής και Δύσης ήταν αμφίδρομο, οι Οθωμανικού ιστορικού υποβάθρου Ελληνικές κοινωνίες αναγνώρισαν ως ξένο τον Επτανησιακό πολιτισμό και συνειδητά ή ασυνείδητα τα Επτάνησα ως μη αφομοιώσιμες περιοχές. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι διαχρονικές Επτανησιακές πολιτικές του Ελληνικού κράτους να είναι δυσμενείς και απαξιωτικές.

Ο Γερμανικός βομβαρδισμός της πόλης της Κέρκυρας το 1943 και οι σεισμοί του 1953 στα νοτιότερα νησιά ήταν καταλυτικοί για την ιστορία του τόπου, καθώς είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή της βιομηχανίας και γενικότερα της οικονομίας των νησιών, την καταστροφή πολιτιστικών υποδομών και τη δεύτερη μεγάλη φυγή σημαντικού ανθρωπίνου κεφαλαίου στο οποίο συμπεριλαμβανόνταν πολλά άτομα της ανώτερης αστικής τάξης με υψηλό μορφωτικό και εισοδηματικό επίπεδο. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν τα Επτάνησα στο σύνολο να χάσουν την παραγωγική τους βάση, τις υποδομές τους και το καλύτερο τμήμα του ανθρωπίνου κεφαλαίου τους – φορέα της Επτανησιακής αστικής κουλτούρας.

 

Η τουριστική ανάπτυξη της Κέρκυρας στην δεκαετία του 80 ήταν απότομη και ασυντόνιστη. Μέσα σε λίγα χρόνια ο παραδοσιακός αγροτικός πληθυσμός της υπαίθρου ασχολήθηκε με τον τριτογενή τομέα χωρίς στήριξη και χωρίς εκπαίδευση. Τα χιλιάδες τουριστικά καταλύματα που κατασκευάστηκαν κάλυπταν τις βραχυχρόνιες ανάγκες τουριστικών οργανισμών, οι οποίοι μάλιστα τα χρηματοδότησαν, η έλλειψη όμως χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ακαλαίσθητων τουριστικών οικισμών και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Η απότομη οικονομική ανάπτυξη της υπαίθρου η οποία δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη ανάπτυξη πνευματικών και πολιτιστικών υποδομών είχε ως αποτέλεσμα την απόκλιση του πληθυσμού από τον πολιτισμό του και τη μίμηση μικροαστικών Αθηναϊκών προτύπων, τότε εμφανίστηκε ο νεοπλουτισμός. Το κερκυραϊκό φαγητό στα εστιατόρια αντικαταστάθηκε από πιάτα της Ανατολής, η Επτανησιακή μουσική και διασκέδαση αντικαταστάθηκαν από Zorba the Greek και από σπάσιμο πιάτων. Σιγά σιγά τα στοιχεία τα οποία παλιότερα έφερναν τον υψηλό τουρισμό στην Κέρκυρα έπεσαν στη λήθη και το νησί προσέφερε πλέον κακέκτυπα προϊόντα ενός άλλου πολιτισμού.

Αποτέλεσμα: Κατά τις αρχές της δεκαετίας του 90 ο συνδυασμός εύκολου και χωρίς προσπάθεια πλουτισμού, νεοπλουτισμού, φθοράς της αστικής τάξης, απροθυμίας στην καλύτερη περίπτωση, των κυβερνήσεων να επενδύσουν σε υποδομές, εκπαιδευτικά ιδρύματα και πολιτισμό δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μίγμα το οποίο έδωσε την τελική βίαιη ώθηση στην Κέρκυρα, την εξέτρεψε από την πορεία της και θεμελίωσε την ‘Κερκυραϊκή κρίση’. Η τελευταία καλύπτει ολόκληρο το φάσμα των δραστηριοτήτων, όπως το περιβάλλον, τον πολιτισμό, την πολιτική. Η πολιτική ως έννοια και πράξη έχει υποβαθμιστεί στην Κέρκυρα περισσότερο από αλλού, σε σημείο μάλιστα που άξιοι άνθρωποι αποφεύγουν να ασχοληθούν με τα κοινά αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Τα πολιτικά σχήματα στη συντριπτική τους πλειοψηφία ή είναι κομματικά εξαρτημένα, οπότε ο λόγος του κόμματος υπερισχύει του λόγου του λαού και της λογικής, ή δεν πείθουν επειδή είτε έχουν δείξει κακό ‘δείγμα γραφής’, είτε δεν φαίνεται να έχουν την κατάλληλη στελέχωση και δυναμική. Γενικά λοιπόν η απαξίωση της πολιτικής και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους πολιτευόμενους δημιουργούν μία αίσθηση ηττοπάθειας και είναι οι βασικές παράμετροι που κρατούν τους πολίτες σε ύπνωση.

Συμπερασματικά, από την παραπάνω ανάλυση προκύπτει ότι οι ειδικές γενεσιουργοί αιτίες της "Κερκυραϊκής κρίσης" είναι:

  • Η κατάπτωση και απαξίωση του Κερκυραϊκού πολιτισμού από τους ίδιους τους Κερκυραίους και ο νεοπλουτισμός

  • Η δυσμενής αντιμετώπιση των Επτανήσων από την Ελληνική πολιτεία και η εμπλοκή των εθνικών κομμάτων στην τοπική πολιτική

  • Η στρεβλή οικονομική ανάπτυξη και ο εύκολος πλουτισμός

  • Η ηττοπάθεια

Για την αντιμετώπιση των παραπάνω συντάχθηκε το πρόγραμμα του συνδυασμού.

  • LinkedIn Social Icon
  • facebook-square
bottom of page